नामलिङ्गानुशासनं नाम अमरकोषः प्रथमं काण्डम् (पातालभोगिवर्गः)

 ॥ अथ पातालभोगिवर्गः ॥

 

अधोभुवनपातालं बलिसद्म रसातलम्

नागलोकोऽथ कुहरं सुषिरं विवरं बिलम्॥ १ ॥

 

छिद्रं निर्व्यथनं रोकं रन्ध्रं श्वभ्रं वपा सुषिः

गर्ताऽवटौ भुवि श्वभ्रे सरन्ध्रे सुषिरं त्रिषु॥ २ ॥

 

अन्धकारोऽस्त्रियां ध्वान्तं तमिस्रं तिमिरं तमः

ध्वान्ते गाढेऽन्धतमसं क्षीणेऽवतमसं तमः॥ ३ ॥

 

विष्वक्संतमसं नागाः काद्रवेयास्तदीश्वरः

शेषोऽनन्तो वासुकिस्तु सर्पराजोऽथ गोनसे॥ ४ ॥

 

तिलित्सः स्यादजगरे शयुर्वाहस इत्युभौ

अलगर्दो जलव्यालः समौ राजिलडुण्डुभौ॥ ५ ॥

 

मालुधानो मातुलाहिर्निर्मुक्तो मुक्तकञ्चुकः

सर्पः पृदाकुर्भुजगो भुजङ्गोऽहिर्भुजङ्गमः॥ ६ ॥

 

आशीविषो विषधरश्चक्री व्यालः सरीसृपः

कुण्डली गूढपाच्चक्षुःश्रवाः काकोदरः फणी॥ ७ ॥

 

दर्वीकरो दीर्घपृष्ठो दन्दशूको बिलेशयः

उरगः पन्नगो भोगी जिह्मगः पवनाशनः॥ ८ ॥

 

लेलिहानो द्विरसनो गोकर्णः कञ्चुकी तथा ।

कुम्भीनसः फणधरो हरिर्भोगधरस्तथा ॥

अहेः शरीरं भोगः स्यादाशीरप्यहिदंष्ट्रिका ।

 

त्रिष्वाहेयं विषाऽस्थ्यादि स्फटायां तु फणा द्वयोः ।

समौ कञ्चुकनिर्मोकौ क्ष्वेडस्तु गरलं विषम्॥ ९ ॥

 

पुंसि क्लीबे च काकोलकालकूटहलाहलाः

सौराष्ट्रिकः शौक्लिकेयो ब्रह्मपुत्रः प्रदीपनः॥ १० ॥

 

दारदो वत्सनाभश्च विषभेदा अमी नव

विषवैद्यो जाङ्गुलिको व्यालग्राह्यहितुण्डिकः॥ ११ ॥

 

॥ इति पातालभोगिवर्गः ॥