ग्रहलाघवम् (रविचन्द्रस्पष्टाधिकारः)

 अथ भुज-कोटि-पदप्रभृतिसाधनप्रकारो लिख्यते

दोस्त्रिभोनं त्रिभोर्ध्वं विशेष्यं रसैश्चक्रतोऽङ्काधिकं स्याद्भुजोनं त्रिभम् ।

कोटिरेकैककं त्रित्रिभैः स्यात्पदं सूर्य्यमन्दोच्चमष्टाद्रयोंऽशा भवेत्। ॥१॥

मन्दोच्चं ग्रहवर्जितं निगदितं केन्द्रं तदाख्यं वुधैः

केन्द्रे स्यात्स्वमृणं फलं क्रियतुलाद्येऽथो विधेयं रवेः ।

केन्द्रं तद्भुजभागखेचरलवोनघ्ना नखास्ते पृथक्

तद्गोंऽशोननगेषुभिः परिहृतास्तेऽशादिकं स्यात् फलम् ॥२॥

अथ पलभा-चरखण्डानयनयोः प्रकारः

मेषादिगे सायनभागसूर्य्ये दिनार्द्धजाभापलभा भवेत्सा ।

त्रिष्ठाहता स्युर्दशभिर्भुजङ्गैर्दिग्भिश्चरार्द्धानि गुणोद्धृतान्त्या ॥३॥

अथ चरसंस्काराद्यानयनप्रकारो लिख्यते

स्पात्सायनोष्णांशुभुजर्क्षसङ्ख्यचरार्द्धयोगो लवभोग्यघातात् ।

खाग्न्याप्तियुक्तस्तु चरं धनर्णं तुलाजषड्भे तपनेऽन्यथास्ते ॥ ४ ॥

देयं तच्चरमरुणे विलिप्तिकासु

मध्येन्दौ द्विगुणनवोद्धृतं कलासु ।

भाप्तं तद्द्युमणिफलं लवेऽथ वेदा-

ब्ध्यब्ध्यूनः खरसाहृतः शकाऽयनांशाः  ॥५॥

अथ दिनमानादिकानयनम्-अक्षांशानयनञ्च

गोलौ स्तः सौम्ययाम्यौ क्रियघटरसभे खेचरेऽथायने ते,

नक्रात्कर्काच्च षड्भेऽथ चरपलयुतोनास्तु पञ्चेन्दुनाड्यः ।

घस्रार्द्धं गोलयोः स्यात्तदयुतरवगुणाः स्यान्निशार्द्धन्त्वथाक्ष-

च्छायेषुघ्न्यक्षभायाः कृतिदशमलवोनायमाशाः पलांशाः ॥६॥ क्षेपक

स्पष्टचन्द्रसाधनप्रकारः

विधोः केन्द्रदोर्भागषष्ठोननिघ्नाः

खरामाः पृथक् तन्नखांशोनितैश्च ।

रसाक्षैर्हृतास्ते लवाद्यं फलं स्याद्

रवीन्दूस्फुटौ संस्कृतौ स्तश्च ताभ्याम् ॥ ७ ॥

अथ सूर्य-चन्द्रयोर्गतिस्पष्टीकरणप्रकारः

केन्द्रस्य कोटिलवखाश्विलवोननिघ्ना

रुद्रारवेस्त्रिकुहताः शशिनो द्विनिघ्नाः ।

स्वांगांशकेन सहिताश्च गतौ धनर्णं

केन्द्रे कुलीरमृगषट्कगते स्फुटा सा ॥ ८॥

अथ तिथि-नक्षत्र-योग-करणसाधनप्रकारः

भक्ता व्यर्कविधोर्लवा यमकुभियर्याता तिथिः स्यात्फलं,

शेषं यातमिदं हरात्प्रपतितं भोग्यं विलिप्तास्तयोः ।

भुक्त्योरन्तरभाजिताश्च घटिकायातैष्यकाः स्युः क्रमात्,

पूर्वार्द्धे करणं बवाद्गततिथिर्द्विघ्न्यद्रितष्टा भवेत् ॥९॥

तत्सैकं त्वपरे दलेऽथ शकुनेः स्युः कृष्णभूतोत्तरा-

दर्धाच्चाथ विधोश्च सार्कसितगोर्लिप्ताः खखाष्टोद्धृताः ।

याते स्तो भयुती क्रमाद् गगनषण्णिघ्ने गतैष्ये तयो-

रिन्दोर्भुक्तिहृते जवैक्यविहृते यातैष्यनाड्यः क्रमात् ॥१०॥

Share:

कोई टिप्पणी नहीं:

एक टिप्पणी भेजें

अनुवाद सुविधा

ब्लॉग की सामग्री यहाँ खोजें।

लोकप्रिय पोस्ट

जगदानन्द झा. Blogger द्वारा संचालित.

मास्तु प्रतिलिपिः

इस ब्लॉग के बारे में

संस्कृतभाषी ब्लॉग में मुख्यतः मेरा
वैचारिक लेख, कर्मकाण्ड,ज्योतिष, आयुर्वेद, विधि, विद्वानों की जीवनी, 15 हजार संस्कृत पुस्तकों, 4 हजार पाण्डुलिपियों के नाम, उ.प्र. के संस्कृत विद्यालयों, महाविद्यालयों आदि के नाम व पता, संस्कृत गीत
आदि विषयों पर सामग्री उपलब्ध हैं। आप लेवल में जाकर इच्छित विषय का चयन करें। ब्लॉग की सामग्री खोजने के लिए खोज सुविधा का उपयोग करें

समर्थक एवं मित्र

सर्वाधिकार सुरक्षित

विषय श्रेणियाँ

ब्लॉग आर्काइव

संस्कृतसर्जना वर्ष 1 अंक 1

संस्कृतसर्जना वर्ष 1 अंक 2

संस्कृतसर्जना वर्ष 1 अंक 3

Sanskritsarjana वर्ष 2 अंक-1

Recent Posts

लेखानुक्रमणी

लेख सूचक पर क्लिक कर सामग्री खोजें

अभिनवगुप्त (1) अलंकार (3) आधुनिक संस्कृत गीत (14) आधुनिक संस्कृत साहित्य (5) उत्तर प्रदेश संस्कृत संस्थान (1) उत्तराखंड (1) ऋग्वेद (1) ऋषिका (1) कणाद (1) करवा चौथ (1) कर्मकाण्ड (47) कहानी (1) कामशास्त्र (1) कारक (1) काल (2) काव्य (16) काव्यशास्त्र (27) काव्यशास्त्रकार (1) कुमाऊँ (1) कूर्मांचल (1) कृदन्त (3) कोजगरा (1) कोश (12) गंगा (1) गया (1) गाय (1) गीति काव्य (1) गृह कीट (1) गोविन्दराज (1) ग्रह (1) छन्द (6) छात्रवृत्ति (1) जगत् (1) जगदानन्द झा (3) जगन्नाथ (1) जीवनी (6) ज्योतिष (20) तकनीकि शिक्षा (21) तद्धित (10) तिङन्त (11) तिथि (1) तीर्थ (3) दर्शन (19) धन्वन्तरि (1) धर्म (1) धर्मशास्त्र (14) नक्षत्र (2) नाटक (4) नाट्यशास्त्र (2) नायिका (2) नीति (3) पतञ्जलि (3) पत्रकारिता (4) पत्रिका (6) पराङ्कुशाचार्य (2) पर्व (2) पाण्डुलिपि (2) पालि (3) पुरस्कार (13) पुराण (3) पुस्तक (1) पुस्तक संदर्शिका (1) पुस्तक सूची (14) पुस्तकालय (5) पूजा (1) प्रत्यभिज्ञा शास्त्र (1) प्रशस्तपाद (1) प्रहसन (1) प्रौद्योगिकी (1) बिल्हण (1) बौद्ध (6) बौद्ध दर्शन (2) ब्रह्मसूत्र (1) भरत (1) भर्तृहरि (2) भामह (1) भाषा (1) भाष्य (1) भोज प्रबन्ध (1) मगध (3) मनु (1) मनोरोग (1) महाविद्यालय (1) महोत्सव (2) मुहूर्त (1) योग (5) योग दिवस (2) रचनाकार (3) रस (1) रामसेतु (1) रामानुजाचार्य (4) रामायण (3) रोजगार (2) रोमशा (1) लघुसिद्धान्तकौमुदी (45) लिपि (1) वर्गीकरण (1) वल्लभ (1) वाल्मीकि (1) विद्यालय (1) विधि (1) विश्वनाथ (1) विश्वविद्यालय (1) वृष्टि (1) वेद (6) वैचारिक निबन्ध (26) वैशेषिक (1) व्याकरण (46) व्यास (2) व्रत (2) शंकाराचार्य (2) शरद् (1) शैव दर्शन (2) संख्या (1) संचार (1) संस्कार (19) संस्कृत (15) संस्कृत आयोग (1) संस्कृत कथा (11) संस्कृत गीतम्‌ (50) संस्कृत पत्रकारिता (2) संस्कृत प्रचार (1) संस्कृत लेखक (1) संस्कृत वाचन (1) संस्कृत विद्यालय (3) संस्कृत शिक्षा (6) संस्कृत सामान्य ज्ञान (1) संस्कृतसर्जना (5) सन्धि (3) समास (6) सम्मान (1) सामुद्रिक शास्त्र (1) साहित्य (7) साहित्यदर्पण (1) सुबन्त (6) सुभाषित (3) सूक्त (3) सूक्ति (1) सूचना (1) सोलर सिस्टम (1) सोशल मीडिया (2) स्तुति (2) स्तोत्र (11) स्मृति (12) स्वामि रङ्गरामानुजाचार्य (2) हास्य (1) हास्य काव्य (2) हुलासगंज (2) Devnagari script (2) Dharma (1) epic (1) jagdanand jha (1) JRF in Sanskrit (Code- 25) (3) Library (1) magazine (1) Mahabharata (1) Manuscriptology (2) Pustak Sangdarshika (1) Sanskrit (2) Sanskrit language (1) sanskrit saptaha (1) sanskritsarjana (3) sex (1) Student Contest (2) UGC NET/ JRF (4)