संस्कृत की सूक्तियाँ बनाम हिंदी कहावतें


अलभ्यं हीनमुच्यते।
अंगूर खट्टे हैं।

अल्प आयो व्ययो महान्।
अस्सी की आमद चौरासी का खर्च।

अन्धस्यान्धानुलग्नस्य विनिपातः पदे पदे।
अन्धा गुरु बहरा चेला दोनों नरक में ठेलम ठेला।

अन्धस्य वर्तकीलाभः।
अन्धे के हाथ बटेर।

अर्धोघटो घोषमुपैति शब्दम् ।
अधजल गगरी छलकत जाए ।

इन्द्रोपि लघुतां याति स्वयं प्रख्यापितैर्गुणैः।
अपने मूँह मियाँ मिट्ठू बनना।

एका क्रिया द्वयर्थकरी प्रसिद्धा।
एक पंथ दो काज ।

कायः कस्य न वल्लभः।
अपनी देह किसे प्यारी नहीं?

गुणान्वसन्तस्य न वेत्ति वायसः।
अन्धा क्या जाने वसन्त की बहार।

गते शोको निरर्थकः।
अब पछताये होत क्या? जब चिड़िया चुग गयी खेत।

ज्ञानेन हीनोपि सुबोधसंज्ञः।
आँखों को अंधे नाम नयनसुख।

न हि कश्चिन्निजं तक्रमम्लमित्यभिधीयते।
अपनी दही को कोई खट्टा नहीं कहता।

निजाधीनं स्वगौरवम्।
अपनी इज्जत अपने हाथ।

निज सदननिविष्टः श्वा न सिंहायते किम्?
अपनी गली में कुत्ता भी शेर होता है।

निरस्तपादपे देशे एरण्डोपि द्रुमायते।
अंधों में काना राजा ।

निःसारस्य पदार्थस्य प्रायेणाडम्बरो महान्।
ऊँची दूकान फीके पकवान।

नृपे मूढ़े कुतो नयः।
अन्धेर नगरी चौपट राजा टके सेर भाजी टके सेर खाजा।

पयो गते किं खलु सेतुबन्धनम्।
का बरखा जब कृषि सुखाने।

परोपदेशे पाण्डित्यं सर्वेषां सुकरं नृणाम् ।
पर उपदेश कुशल बहुतेरे।

बुभुक्षितः किं न करोति पापम्।
भूखा क्या नहीं करता।

बहूनामप्यसाराणां संहतिः कार्यसाधिका।

बहुत निबल मिलि बल करै, करें जु चाहैं सोइ । 


भिक्षार्थं भ्रमते नित्यं नाम किन्तु धनेश्वरः।
 आंख का अंधा नाम नयनसुख।

मतिरेव बलाद् गरीयसी।
अकल बड़ी या भैंस?

मुण्डे मुण्डे मतिर्भिन्ना ।
 अपनी डफली अपना राग ।

यदभावि न तद् भावि। भावि चेन्न चदन्यथा।
अनहोनी होती नहीं, होनी होवनहार।

यत्र विद्वज्जनो नास्ति श्लाघ्यस्ताल्पधीरपि। निरस्तपादपे देशे एरण्डोपि द्रुमायते।।
अन्धों में काना राजा।

यो यद् वपति बीजं लभते तादृशं फलम्।
जैसी करनी वैसी भरनी।

विषकुम्भं पयोमुखम्।
मुंह में राम बगल में छुरी।

विवेकरहितः खलु पक्षपाती।
अन्धा बाँटे रेवड़ी फिर-फिर अपनों दे।

शठे शाठ्यं समाचरेत्। भद्रो भद्रे खलः खले।
जैसे को तैसा।

श्वः कर्तव्यानि कार्याणि कुर्यादद्यैव बुद्धिमान्।
काल करे सो आज कर, आज करे सो अब।

शीलं परं भूषणम् ।

न हि शील सम गहना दूजा ।


सम्भावितस्य चाकीर्तिर्मरणादतिरिच्यते।
अपयश से मौत भली।

सुखमूलं सुसन्ततिः। संततिः शुद्धवंश्या हि परत्रेह च शर्मणे।
अच्छी संतान सुख की खान।

Share:

1 टिप्पणी:

अनुवाद सुविधा

ब्लॉग की सामग्री यहाँ खोजें।

लोकप्रिय पोस्ट

जगदानन्द झा. Blogger द्वारा संचालित.

मास्तु प्रतिलिपिः

इस ब्लॉग के बारे में

संस्कृतभाषी ब्लॉग में मुख्यतः मेरा
वैचारिक लेख, कर्मकाण्ड,ज्योतिष, आयुर्वेद, विधि, विद्वानों की जीवनी, 15 हजार संस्कृत पुस्तकों, 4 हजार पाण्डुलिपियों के नाम, उ.प्र. के संस्कृत विद्यालयों, महाविद्यालयों आदि के नाम व पता, संस्कृत गीत
आदि विषयों पर सामग्री उपलब्ध हैं। आप लेवल में जाकर इच्छित विषय का चयन करें। ब्लॉग की सामग्री खोजने के लिए खोज सुविधा का उपयोग करें

समर्थक एवं मित्र

सर्वाधिकार सुरक्षित

विषय श्रेणियाँ

ब्लॉग आर्काइव

संस्कृतसर्जना वर्ष 1 अंक 1

संस्कृतसर्जना वर्ष 1 अंक 2

संस्कृतसर्जना वर्ष 1 अंक 3

Sanskritsarjana वर्ष 2 अंक-1

Recent Posts

लेखानुक्रमणी

लेख सूचक पर क्लिक कर सामग्री खोजें

अभिनवगुप्त (1) अलंकार (3) आधुनिक संस्कृत गीत (14) आधुनिक संस्कृत साहित्य (5) उत्तर प्रदेश संस्कृत संस्थान (1) उत्तराखंड (1) ऋग्वेद (1) ऋषिका (1) कणाद (1) करवा चौथ (1) कर्मकाण्ड (47) कहानी (1) कामशास्त्र (1) कारक (1) काल (2) काव्य (16) काव्यशास्त्र (27) काव्यशास्त्रकार (1) कुमाऊँ (1) कूर्मांचल (1) कृदन्त (3) कोजगरा (1) कोश (12) गंगा (1) गया (1) गाय (1) गीति काव्य (1) गृह कीट (1) गोविन्दराज (1) ग्रह (1) छन्द (6) छात्रवृत्ति (1) जगत् (1) जगदानन्द झा (3) जगन्नाथ (1) जीवनी (6) ज्योतिष (20) तकनीकि शिक्षा (21) तद्धित (10) तिङन्त (11) तिथि (1) तीर्थ (3) दर्शन (19) धन्वन्तरि (1) धर्म (1) धर्मशास्त्र (14) नक्षत्र (2) नाटक (4) नाट्यशास्त्र (2) नायिका (2) नीति (3) पतञ्जलि (3) पत्रकारिता (4) पत्रिका (6) पराङ्कुशाचार्य (2) पर्व (2) पाण्डुलिपि (2) पालि (3) पुरस्कार (13) पुराण (3) पुस्तक (1) पुस्तक संदर्शिका (1) पुस्तक सूची (14) पुस्तकालय (5) पूजा (1) प्रत्यभिज्ञा शास्त्र (1) प्रशस्तपाद (1) प्रहसन (1) प्रौद्योगिकी (1) बिल्हण (1) बौद्ध (6) बौद्ध दर्शन (2) ब्रह्मसूत्र (1) भरत (1) भर्तृहरि (2) भामह (1) भाषा (1) भाष्य (1) भोज प्रबन्ध (1) मगध (3) मनु (1) मनोरोग (1) महाविद्यालय (1) महोत्सव (2) मुहूर्त (1) योग (5) योग दिवस (2) रचनाकार (3) रस (1) रामसेतु (1) रामानुजाचार्य (4) रामायण (3) रोजगार (2) रोमशा (1) लघुसिद्धान्तकौमुदी (45) लिपि (1) वर्गीकरण (1) वल्लभ (1) वाल्मीकि (1) विद्यालय (1) विधि (1) विश्वनाथ (1) विश्वविद्यालय (1) वृष्टि (1) वेद (6) वैचारिक निबन्ध (26) वैशेषिक (1) व्याकरण (46) व्यास (2) व्रत (2) शंकाराचार्य (2) शरद् (1) शैव दर्शन (2) संख्या (1) संचार (1) संस्कार (19) संस्कृत (15) संस्कृत आयोग (1) संस्कृत कथा (11) संस्कृत गीतम्‌ (50) संस्कृत पत्रकारिता (2) संस्कृत प्रचार (1) संस्कृत लेखक (1) संस्कृत वाचन (1) संस्कृत विद्यालय (3) संस्कृत शिक्षा (6) संस्कृत सामान्य ज्ञान (1) संस्कृतसर्जना (5) सन्धि (3) समास (6) सम्मान (1) सामुद्रिक शास्त्र (1) साहित्य (7) साहित्यदर्पण (1) सुबन्त (6) सुभाषित (3) सूक्त (3) सूक्ति (1) सूचना (1) सोलर सिस्टम (1) सोशल मीडिया (2) स्तुति (2) स्तोत्र (11) स्मृति (12) स्वामि रङ्गरामानुजाचार्य (2) हास्य (1) हास्य काव्य (2) हुलासगंज (2) Devnagari script (2) Dharma (1) epic (1) jagdanand jha (1) JRF in Sanskrit (Code- 25) (3) Library (1) magazine (1) Mahabharata (1) Manuscriptology (2) Pustak Sangdarshika (1) Sanskrit (2) Sanskrit language (1) sanskrit saptaha (1) sanskritsarjana (3) sex (1) Student Contest (2) UGC NET/ JRF (4)