यात्रा
भारत-मातः
जयति जयति मम भारत मातः
जगति यशो गरिमा तव ख्यातः
हिममण्डित नगराज किरीटे?
सदा महद्भिस्त्वमेव ध्यातः
यमुना सिन्धु सरस्वत्यङ्गा
वहति हार इव वक्षसि गङ्गा
सुरभित वने नदन्ति विहङ्गा
अरुणोषसि किल हसति प्रभातः
जयति जयति मम भारत मातः
मुरली
गुञ्जति कुञ्जवने मुरली
मन्द्र स्वरैः शुचि कर्म राधिका
पौरुष-पुरुष हरि:
सुन्दरतर श्रमशोभि निकुञ्जे
आह्वयते कुशली
गुञ्जति कुञ्जवने मुरली
ज्ञान-भानुजा कूल-सुवासित
वृद्धि कदम्ब द्रुमे
जनाभाब-वासांसि गृहीत्वा
आगमद् रसिक-छली
गुञ्जति कुञ्जवने मुरली
प्रार्थना
पुनस्तनोतु भारती
प्रभो ! समस्त भारते ।
पुनः सरेत्सुसंस्कृतिः
विधूय सर्व कुप्रथा:
पुनः समृद्धि सम्पदाऽऽ
व्रजेत् गृहे गृहे शुभा ।
अनालसा अतन्द्रिता
अनीति भीति वर्जिताः
युवान आयु शालिनो
भवन्तु देव! भारते ।
विनीत पादपेषुहि
हसन्तु पुष्प पंक्तयः
सुशस्य पूरिताधरा
सुधान्य राशिमुद्भवेत् ।
शमन्तु हीतयः पुनः
दिगन्त शान्ति मावहेत्
पुनः विभर्तु वैभवः
कालिदासं प्रति
कालिदास ! प्रिय ! तव रचनायां
वहति सुधाया धारा
अंशुहास-मावहति मनस्सु
तव कृतिरपरम्पारा ।
विरहि जनानां ललित चित्रणं विलसति कोमल-वाणी
मेघदनमवलोक्य मनसि समवतरति वीणा पाणी ।
रामगिरेरलका पर्यन्तं
जयति कल्पनोदारा –
कालिदास !
चिर कमनीय कुमार-सम्भवे शैल कुलेश हिमाद्रौ
दिव्यरूपिणीं गिरिजां शश्वल् लीनां शम्भु-समाधौ ।
यत्रालौकिक देव किशोरी
लसति नायिका कारा
कालिदास !
त्वया विक्रमोर्वशीय-काव्ये कथा चित्रिता नित्या
समुत्तार्य तौ सत्यधरायां भृता पुण्य-संस्तुत्या ।
कथा वैदिकी-श्रिता पुराणी
तथा कल्पनाकारा !
कालिदास !
वेद मनत्स्वं मालविकाया ललनाया अति गूढम्
अग्निमित्रमासाद्य प्रणयिनं चोर्जित- सत्वविशिष्टम् ।
तयोः प्रीतिरद्यापि प्रसिद्धा
जगतितले साभारा !
कालिदास !
परिवर्तनमनिशं च ऋतूनां तेषामभिनव-रूपम्
ऋतुसंहारं मुदा बबन्ध जगशोभा रस कूपम् ।
क्रांतिवृत्त-मारुह्य विभजति
क्रमशोऽयं रवितारा –
कोकिल ! तेषु न प्रत्येहि
इमेऽलयः खलु जल्पाकाः
कोकिल ! तेषु न प्रत्येहि
सम्प्रत्येव न ते दिवसा
आयास्यन्ति निसर्गे हि
पत्रहीन नीरस द्रुम
राजिः
लता-ललित
लावण्य-हतास्ति
शिशिर एव अद्यापि
धरायां
तुहिन-विमर्दित पद्म-प्रभास्ति
तिष्ठ मौनमास्थाय विपञ्चिन्
आयास्यति प्रिय पर्व धरायाम्
कटु विषादमापीय मधुर-मुख
शान्तिमेव त्वं विस्तृणुहि
यदा हसिष्यति नवल
धराश्रीः
कुसुममुदेष्यति कलिकायाम्
अलङ्करिष्यत्याम्र मञ्जरी
नव रसाल मुद्दाम
कलायाम्
पुलकित गन्धवहश्चुचुम्विष्यति
नव कमलिन्या अरुण कपोलम्
श्रमी श्रमिष्यति नव निर्माणेः
विलसिष्यति भुवि शस्य निचोलम्
खगवाला वन कुञ्ज
निकुञ्जे
गास्यति मधुरस्वरे
प्रियगानम्
विहरिष्यसि पिक ! चूत
निकुञ्जे
प्रावृट्
रिमझिम रिमझिम मेघो वर्षति ।
चेतः प्रियदर्शनमन्विच्छति ।
अलि ! सखि त्वं गुञ्जय
वीणां
झूलायामुपविश्य
प्रवीणां
पश्य चाम्बराचायं नमति
रिमझिम ।
सुधा चन्द्रिकां वर्षति चन्द्रः
अद्य मनो मे विलसति सान्द्रः ।
छली किलायं मन आकर्षति
रिमझिम रिमझिम मेघो
वर्षति ।
पन्था मे
प्रियतम ! अनधिगतो मे पन्थाः
मनसि जिग्मिषा त्वरते माम् ।
धवल धरायां सुषमां दृष्टुं
चपल लालसा त्वरते माम् ।
घन तमसावृतमम्बर मास्ते
पंकिल मध्वा बपुरबलम् ।
झंझायामनुवहति प्रवातो
वृष्टि विन्दवो यान्ति तलम् ।
हृदय हारिणीयं मम यात्रा
महानन्दिनं कुरुते माम् । प्रियतम !
चमत्करोति दृशौ नु विद्युत्
तमो वर्द्धते भूयासम् ।
लक्ष्यमनन्तमिदं पाथेयं
स्वल्पमेव जनयत्यायासम्
पारे लक्ष्यं कथं नु यायाम्
मुहुरिति चिन्ता गुरते माम् । प्रियतम !
अध्वनि गच्छन्सदाऽद्वितीयो
नावलोकितः खलु पश्चात् ।
ऋते चरण चिह्नात् पथिलग्नात्
सहचारी लब्धो न पुरस्तात् ।
नीत्वा मनसि प्रयाणोन्मादं
"चरैवेति" कि रमते माम्। प्रियतम !
सिञ्जितमिदमारभते मोदं
नृत्यन्नूपुरझंकारम् ।
अलिकुल कलित मधुर गुञ्जनं
गीत-स्वराणां सञ्चारम् ।
प्रतीयते यत् पारे नद्याः
स्वागत गानं रजते माम् ।
प्रियतम ! अनधिगतो मे पन्थाः
लेखक - सच्चिदानन्द काण्डपाल
Ninadaya navinamayai vanished veenam
जवाब देंहटाएं